Taal is van het hele team: gedeelde verantwoordelijkheid in het mbo 

Het adviesrapport beschrijft dat taalvaardigheid in het mbo niet uitsluitend kan worden ontwikkeld binnen de vaklessen Nederlands. Hoewel generiek onderwijs een duidelijke opdracht heeft, draagt iedere onderwijsprofessional verantwoordelijkheid voor de taalontwikkeling van studenten. Dat geldt voor avo-docenten, beroepsgerichte docenten, instructeurs en stagebegeleiders. De expertgroep laat zien dat taal nooit alleen een vakinhoud is, maar een middel dat in elk vak nodig is. Daarom vraagt het rapport om een brede, gezamenlijke aanpak vanuit een visie op taal. 

In de huidige praktijk wordt taal vaak gezien als iets wat “bij Nederlands hoort” en als apart vak op het rooster staat. Veel beroepsdocenten voelen zich niet altijd toegerust of verantwoordelijk om talige ondersteuning te bieden. Daardoor missen studenten kansen om taal te oefenen in de contexten waarin dit voor hen het meest relevant is. Het adviesrapport beschrijft dat deze versnippering moet worden doorbroken. Niet door meer taken bij de docent Nederlands neer te leggen, maar door het taalgebruik in de beroepscontext zichtbaar te maken en door alle docenten een rol te geven in het taalbewust begeleiden van studenten. 

Een voorbeeld uit de zorg maakt dit concreet. De beroepsdocent die een praktijksituatie begeleidt, kan expliciet aandacht besteden aan de taal die hoort bij observaties: termen als oriëntatie, alertheid, mobiliteit of gedrag. Door deze woorden te benoemen en te gebruiken in feedback, helpt de beroepsdocent studenten om taal en inhoud te verbinden. De docent Nederlands kan vervolgens ingaan op hoe deze begrippen worden verwerkt in schriftelijke overdrachten. Zo ontstaat een samenhangende leerervaring. 

In technieklessen gebeurt vaak hetzelfde: studenten krijgen veiligheidsinstructies of technische schema’s. Wanneer de techniekdocent studenten begeleidt in het interpreteren van deze documenten, wordt taalvaardigheid actief ontwikkeld in de praktijkles. Het adviesrapport beschrijft dat deze geïntegreerde aanpak nodig is, omdat studenten de taal het beste leren op de plekken waar die taal daadwerkelijk betekenis heeft. 

Dit vraagt wel om afstemming. Teams moeten gezamenlijk bepalen welke taalhandelingen in de opleiding essentieel zijn. Vervolgens moet worden afgesproken wie die handelingen beoordeelt, wie ze oefent en hoe studenten hierin kunnen groeien. Het adviesrapport beschrijft dat de verantwoordelijkheid formeel bij de generieke vakken ligt, maar dat de ontwikkeling van basisvaardigheden een taak van iedereen is. 

De impact hiervan is aanzienlijk. Studenten ervaren taal niet langer als een apart generiek vak waarvan de meerwaarde niet door iedere student wordt ervaren, maar als onderdeel van elke beroepshandeling. Docenten hoeven geen extra tijd te maken voor taalonderwijs, maar kunnen taal verweven in bestaande lessen. Voor teams betekent het dat zij samen een rijkere en consistentere leeromgeving bouwen. Het adviesrapport beschrijft dat deze gedeelde verantwoordelijkheid een voorwaarde is voor duurzaam taalonderwijs in het mbo.